Drift

Drift, flokkstruktur og driftsplan.

Frå gamalt av var det mykje større innslag av storbukk i flokken. Etterkvart som det vart meir kunnskap og interesse for å optimalisere drifta, vart kilo kjøtt pr vinterdyr eit viktig tal å rekne på. Da synte det seg at bukkar ikkje ytte så mykje som ein skulle tru. Sjølv om dei var tunge på vekta ved slakting, så måtte ein også sjå på kor mange år dei brukte for å nå den, og kor mykje vinterbeite dei brukte for å eta seg oppatt etter haldet. På slutten av 1970 talet vart strukturen lagt om til færre bukkar, fleire silmer og med det fleire kalvslakt og større produksjon pr. vinterdyr.

Jon Kolden skriv:

Reindriftskolen på Borkenes vitja laget 1. mars 1975. I eit sammøte med styret og skulen peikte leiaren, John Norfjell, på at etter hans syn var det dårleg økonomi å ha bukk på 3 år i flokken. Skulen slakta ein del kalv og 1 1/2 år gamal bukk. Same tankane var framme i eit møte 14. juli 1981 der reindriftsagronom Lenvik og Johs. Tamnes og Espen Bø frå reindriftskontoret på Røros var til stades. På møtet orienterte Lenvik om korleis han meinte samansetjinga av reinsflokken burde vera. Det burde vera fleire simler og færre bukkar og ingen storbukk i ein tamreinflokk og fleire kalvar bør kunne slaktast. Årsmøtet i 1982 fekk ei orientering om overgang til ei anna samansetjing av flokken, noko som vart sett i gang dette året. Samtidig med at denne omlegginga var på gang, ynskte dei tre rettleiarane å gjennomføre eit forskningsprosjekt der dei kunne samanlikne vekta på simla med vekta på kalven. Dermed kunne det vera mogleg å finne kva for årgangar som ga tyngste kalvane. Dersom prosjektet kunne gje eintydige svar, ville Lom ha god nytte av resultatet.

Sidan laget hadde gått over til årgangsmerking i sytti-åra, var det lettare å fylgje med i alderssamansetjinga, noko ein hadde nytte av både ved forskingsarbeidet og ved utveljing av slaktedyr. Alle kalvane var på vekta på slakteplassen og dei tyngste fekk leva medan dei mindre kalvane vart slakta. Det fyrste forskningsopplegget, som gjekk ut på å fylgje 150 simler og plukke ut nokre av dei til slakting og studere fosteret for å finne tidspunkt for bedekning, vart ikkje gjennomført. I samband med omlegginga av flokken vart det forska på kviger og kalv, og eit forsøk på å hindre kalvar å bli drektige, synte eit bra resultat. Berre 25 % av dei behandla kalvane vart med kalv, medan 75% av dei andre vart drektige. I 1984 hadde talet på bukk og bukkekalv kome ned i 16 % av flokken, noko som gjekk ned til 10 % i 1987.

Struktur

Dette er den flokkstrukturen vi ynskjer å ha og som vi arbeider etter. Endringar frå år til år vil skje grunna ulykker og beitevarisjon både sommar og vinter, men i hovudsak har drifta gått etter dette målet:

	Vinterflokk	Tilgang	Slakt	Snitt slaktevekt	Slaktuttak i kg
Simler 1-10 år	1890		230	40	9200
Hokalv	230	850	620	24	14880
Hannkalv	280	850	570	27	15390
Bukk 1 1/2 år			280	45	12600
Sum	2400	1700	1700		52070

 

 

Slaktvekt for kalv og 1 1/2 års bukk 2002-2019:

Slaktvekt på kalv frå 2001 – tal henta frå Ressursregnskapet reindrifts-forvaltninga:

År	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019
Lom	25,7	25,0	24,0	25,0	25,5	24,3	23,5	23,8	24,3	26,9	26,2	27,2	25,1	25,7	24,5	25*	26,6	25,4	24,8
Vågå	22,4	25,3	24,2	22,0	24,1	25,5	22,6	23,9	27,8	23,9	25,6	27,1	26,1	25,8	28,4	26,3	26,3	26,1	27,1
Fram	20,2	22,3	21,1	22,0	20,8	20,9	21,9	22,1	23,1	22,1	22,9	25,6	22,6	22,9	21,9	23,5	24,3	21,8	22,0
Filefjell	21,4	27,6	23,0	23,2	24,5	22,5	24,7	24,0	22,8	23,7	25,4	24,8	24,1	23,7	24,9	24,4	24,1	23,3	23,4
Snitt	22,4	25,1	23,1	22,6	23,7	23,3	23,2	23,5	24,5	24,2	25,0	26,1	24,6	24,4	24,4	24,0	25,2	24,0	24,2